Komu należy się zachowek
Komu należy się zachowek?
Podstawową funkcją zachowku jest ochrona interesów najbliższych członków rodziny w sytuacji, w której majątek zmarłego trafił do rąk innych osób, lub niektórzy członkowie rodziny zostaną pominięci przy dziedziczeniu. Kto jednak może żądać zachowku? Komu przysługuje to uprawnienie?
Zstępni, małżonek oraz rodzice, ale pod pewnymi warunkami
Przepisy kodeksu cywilnego są w tej kwestii dość precyzyjne. Wskazują, że uprawnionymi z tytułu zachowku mogą być wyłącznie zstępni (czyli dzieci, wnuki itd.), małżonkowie oraz rodzice spadkodawcy. Ich prawo do zachowku powstaje jednak tylko i wyłącznie wtedy, kiedy w danej sprawie byliby powołani do dziedziczenia z ustawy.
Na pewno pewne problemy może sprawiać zrozumienie tej drugiej przesłanki, czyli powstania prawa do zachowku w sytuacji, w której dana osoba byłaby powołana do dziedziczenia z ustawy. Najlepiej będzie wyjaśnić to na przykładzie.
Jeżeli spadkodawca w chwili śmierci miał dwie córki, żonę oraz rodziców, to jak widzimy wszyscy oni mogliby zostać uprawnionymi z tytułu zachowku. Jednakże prawo to będzie przysługiwało w tej sprawie tylko córkom i żonie, a to dlatego, że po śmierci spadkodawcy to one w pierwszej kolejności dziedziczą na podstawie ustawy, a nie rodzice spadkodawcy. Rodzice zostaliby powołani do dziedziczenia tylko w sytuacji braku zstępnych spadkodawcy. Podsumowując, sam fakt bycia rodzicem spadkodawcy, nie nadaje nam jeszcze uprawnienia do zachowku. Musielibyśmy być jeszcze powołani do dziedziczenia w danej sprawie na podstawie zasad ustawowych.
Kolejne ograniczenia
To jednak nie koniec ograniczeń. Uprawnienia do zachowku nie nabędą także osoby uznane za niegodne, osoby wydziedziczone, małżonek wyłączony w trybie art. 940 k.c., małżonek w stosunku do którego orzeczono separację, osoby które odrzuciły spadek i osoby które, zawarły ze spadkodawcą umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia (oraz ich zstępni).
W tym miejscu warto zatrzymać się na chwilę przy kilku z wyżej wymienionych przypadkach. Przy wydziedziczeniu, uznaniu za niegodnego, odrzuceniu spadku, a także umowie o zrzeczenie się dziedziczenia (pod warunkiem, że wyraźnie wskazano, że nie dotyczy on a zstępnych zrzekającego się) na miejsce takich osób wchodzą ich dzieci i one, jeżeli ich rodzic byłby uprawniony do zachowku, takie uprawnienie również nabywają.
W celu wyjaśnienia, ponownie wyobraźmy sobie spadkodawcę, który w chwili śmierci miał córkę, żonę, rodziców oraz wnuczkę. Jeżeli córka spadkodawcy została, np. wydziedziczona, to wnuczka nabiera prawo do zachowku w jej miejsce jako jej córka, a prawa tego nadal nie nabędą rodzice spadkodawcy.
Co w sytuacji, kiedy zostaliśmy powołani do spadku, ale otrzymaliśmy mniej niż wyniósłby zachowek?
W takim przypadku, jeżeli należymy do kręgu uprawnionych do zachowku możemy żądać od pozostałych spadkobierców, zapisobierców windykacyjnych lub obdarowanych uzupełnienia zachowku, czyli zapłaty sumy brakującej do należnego nam zgodnie z ustawą zachowku.
Potrzebujesz porady prawnej w zakresie sprawy spadkowej? Prawnicy z naszej Kancelarii zapewnią Ci profesjonalną pomoc na każdym etapie postępowania. Posiadamy szeroką wiedzę oraz duże doświadczenie w zakresie spraw rodzinnych oraz spadkowych, dzięki któremu przeprowadzimy Cię w sposób kompleksowy i efektywny przez procedurę sądową. Jeśli masz pytania, skontaktuj się z nami lub skorzystaj z poniższego formularza.
W celu uzyskania porady prawnej zostaw swój numer telefonu, a oddzwonimy do Ciebie jeszcze dzisiaj.
Stachowiak Kancelaria Adwokacka
ul. Kramarska 3/1
61-765 Poznań
tel. 61 307 18 00
e-mail: kontakt@rodzinne-stachowiak.pl
Podstawa prawna: art. 991 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.).
Stan prawny na dzień 8 kwietnia 2020 roku.
Powyższa informacja nie ma charakteru porady prawnej i nie wyczerpuje w całości omawianego zagadnienia. Każdy przypadek ze względu na swoją specyfikę wymaga indywidualnej analizy.
